Tekst pišu:

Milena Miranović, Marija Šćepanović, Milica Pavićević – bachelori primijenjene fizioterapije, Udruženje fizioterapeuta

Deformiteti stopala zauzimaju visoko mjesto među brojim mišićno-skeletnim deformitetima, najčešće kod školske djece i omladine.

Kada se kaže spušteno stopalo, to navodi na misao o njegovoj anomaliji, kao gotovom procesu koji je narušio statičku i dinamičku ravnotežu, uslijed fiziološkog popuštanja svodova stopala. Najčešće se radi o funkcionalnim poremećajima koji su uglavnom rezultat insuficijencije stopala. Zato, ukoliko se odgovarajućim mjerama taj proces ne zaustavi, može da dođe do pojave pravog deformiteta, koji uglavnom ostavlja trajne posledice na organizam u cjelini.

Deformiteti stopala mogu biti kako urođeni (koji su prisutni pri rođenju), tako i stečeni (deformiteti koji nastaju rokom života).

 

Deformitet sa kojim se dijete rodi, a koji može da se stekne i tokom života je ravno stopalo. To je deformacija koja se karakteriše popuštanjem svodova stopala i gubljenjem fizioloških svojstava.

Urođeno ravno stopalo je ozbiljan deformitet kod koga je uzrok uglavnom nepoznat.
Smatra se da je najčešći uzrok nepravilan položaj stopala u toku intrauterinog života (Ahilova tetiva je skraćena, a pripoj joj je pomjeren ka unutra).

Ravna stopala nastaju postepeno, pri čemu prolaze kroz nekoliko faza ili stadijuma razvoja deformacije.

Deformitet prvog stepena karakteriše se vrlo malim lučnim iskrivljenjem Ahilovih tetiva, gdje se pokazuje tendencija opterećenja unutrašnje strane svoda stopala. Kao posledica toga dolazi do popuštanja uzdužnog svoda stopala.

Deformitet drugog stepena je nešto teži oblik poremećaja gdje, pored mišića, insuficijencija zahvata i ligament, tako da se pritisak sve više prenosi na koštano-zglobni sistem. Svod stopala se još više spušta, pri čemu taban potpuno naliježe na podlogu.

Deformitet trećeg stepena je najteži oblik deformiteta gdje su Ahilove tetive jako iskrivljene prema unutra. U kasnijoj fazi može doći i do spuštanja skočne kosti, pa se javlja dva ispupčenja na unutrašnjoj ivici stopala.

Kod neliječenih slučajeva pacijent hoda na spoljašnjoj ivici prednjeg dijela stopala. Hod je ukočen zbog male površine oslonca, a kod obostranih deformacija bolesnik može hodati sprebacujući jednu nogu preko druge. Sekundarno nastaju promjene na kuku, kičmenom stubu, karlici i uvrtanje potkoljenice prema unutra.

Fizioterapeuti se sve češće srijeću sa bebama sa urođenim ravnim stopalima. Terapija počinje odmah nakon rođenja, ako je dijete zdravo. Ona se sastoji od vježbi (bezbolnih) koje fizioterapeut radi sa djetetom u cilju dobijanja što normalnijeg stopala, što u velikom broju slučajeva i postigne.

Vježbe se rade kako bi se istegle skraćene strukture oko skočnog zgloba, da bi se stopalo vratilo u približno normalan položaj.

Ukoliko se ovakav deformitet zanemari, i ne povede se računa o njemu, u kasnijoj životnoj dobi, pored bolova u stopalu, potkoljenicam i lumbo-sakralnom dijelu (krstima), mogu nastati­:

• Poremećaj cirkulacije krvi uz vazomotorne smetnje sa osjećajem hladnoće i pojačanog znojenja stopala, i stvaranjem otoka oko skočnog zgloba;
• Proširenje vena na potkoljenicama zbog slabog dejstva mišićne pumpe na pritiskivanje venske krvi prema srcu;
• Pojava brzog zamora kod stajanja i hodanja,
• Smanjene amplitude pokreta i elastičnosti stopala.