Piše: dr Srđan Babić, vaskularni hirurg
Proširene vene nogu predstavljaju jedno od najčešćih oboljenja. Pored ženskog pola, genetika ima značajniju ulogu u pojavi proširenih vena. Postoji više razloga koji dovode do njihovog nastanka u trudnoći kao što su hormonski disbalans i pritisak materice na vene male karlice sa posljedičnim povećanjem pritiska u venama nogu.
Sa posljedičnim oštećenjem vena povećava se rizik za nastanak tromboze i venskog tromboembolizma. Ovome doprinosi smanjeno kretanje tokom trudnoće, blizanačka trudnoća i povećenje telesne težine.
Tromboza u površnom venskom sistemu se najčešće manifestuje sa bolom i crvenilom u predjelu trombozirane vene, nekad uz povišenu tjelesnu temperaturu. Sa druge strane tromboza u dubokom venskom sistemu se manifestuje naglim otokom noge, bolom, blijedom ili crvenom zategnutom kožom. I jedna i druga tromboza mogu da dovedu do komplikacija koje se manifestuju bolom u grudima, nedostatkom vazduha i iskašljavanjem krvi što predstavlja plućnu emboliju.
Dijagnoza se postavlja na osnovu kliničkog pregleda vaskularnog hirurga, Collor duplex scan-om površnog i dubokog venskog sistema i laboratorijskim analizama koje ukazuju na povišene vrijednosti D-dimera. I površna i duboka venska tromboza se liječe heparinima male molekulske mase čije je davanje u trudnoći bezbjedno po bebu.
D – dimer je jedan od značajnih biomarkera tromboze. On nastaje kao posljedica razgradnje fibrina – oslobađaju se sastojci ugruška koji se nazivaju D -dimeri. U trudnoći povišene vrijednosti D-dimera mogu biti normalne, ali isto tako mogu ukazivati na dva ozbiljna medicinska stanja: trombozu u površnom ili dubokom venskom sistemu.
Sad se dolazi do pitanja kada treba reagovati u slučaju povišenih vrednosti D-dimera koji se rutinski radi u trudnoći?
U prvom trimestru D-dimer se povećava se za oko 1,5 puta u poređenju sa osnovnim nivoom prije nego što žena zatrudni. U drugom trimestru nivo D-dimera raste 2 puta dok se u trećem trimestru vrijednosti D-dimera se utrostručuju.
Ultrazvučni pregled venskog sistema treba ukoliko trudnica ima neki od pomenutih simptoma površne ili tromboze dubokih vena, povišen D-dimer kao i ukoliko ima faktore rizika kao što su: prethodne epizode tromboze ili familijarnu predispoziciju, ukoliko je starija od 35 godina, ima BMI veći od 30, blizanačku trudnoću, liječenje plodnosti, dugo mirovanje ili varikozno izmijenjene vene.
Ne postoji način da se spriječi nastanak tromboze u trudnoći sa tim da se rizik značajno može smanjiti preventivnim mjerama:
– Izbegavanje dugog sjedenja i stajanja. Kad imate priliku, podignite noge.
– Ne nositi visoke štikle. Ravna obuća omogućuje bolje funkcionisanje mišića koji djeluju kao pumpa i vraćaju krv.
– Savjetuje se redovna i umjerena fizička aktivnost.
– Nošenje hulahopki za trudnice koje je potrebno oblačiti ujutru prije ustajanja iz kreveta sa podignutim nogama.
– Spavanje na lijevoj strani zbog smanjenja pritiska na venski sistem.
– Uzimanje dovoljno tečnosti, naročito tokom ljeta, uz izbjegavanje sunčanja.
– Izbjegavajte sjedenje sa prekrštenim nogama
– Ne nositi teške stvari
Takođe je od ekstremne važnosti da se vene operišu prije planiranja trudnoće i na taj način se smanjuju rizici i komplikacije. Ukoliko postoje varikozne vene u drugom stanju obavezno naglasiti ginekologu koji će vas upututi na pregled vaskularnog hirurga u cilju bezbedne trudnoće i porođaja.
Izvor: Trudnocaizdravlje.rs
