Loš kvalitet vazduha je jedan od uzroka povećanja neplodnosti i sve veće stope steriliteta kako žena, tako i muškaraca širom Zapadnog Balkana. Ovim su posebno pogođene žene koje žive u zagađenim oblastima, jer usljed zagađenja vazduha mogu imati manje zdravih jajnih ćelija i nižu plodnost, dok je vantjelesna oplodnja manje uspješna, saopštili su iz NVO Ozon, koja je pokrenula kampanju Ujedinjeni Balkan za čist vazduh.
Iz Ozona traže od nadležnih da se hitno riješi hronični problem zagađenja vazduha koji ubija zemlje Zapadnog Balkana, a problem je evidentan i u Crnoj Gori.
“Praškaste materije PM 2,5 smanjuju plodnost za 2 % na svakih 10 µg/m3 prisustva ovih čestica u vazduhu. Zagađeni gradovi širom regiona Zapadnog Balkana imaju i preko 50 µg/m3 (PM 2,5), što je duplo više od dozvoljenih godišnjih vrijednosti i može smanjiti plodnost i do 10 % kod žena. Kod muškaraca zagađenje praškastim materijama dolazi do testisa, gdje uzrokuje smanjenje proizvodnje sperme, manju pokretljivost spermatozoida, i češče pobačaje tokom trudnoće usljed programirane smrti ćelija”, navodi ova NVO.
Kako su dodali, više međunarodnih studija povezalo je zagađenje vazduha sa neplodnošću, komplikacijama pri rođenju, povećanim urođenim oštećenjima u potomstvu i mrtvorođenčadi.
“Stopa plodnosti statistički se smanjuje sa povećanjem nivoa zagađenja vazduha. Određeni zagađivači vazduha, poput olova i bakra djeluju na funkcionisanje žlijezda u ljudskom organizmu, čiji poremećen rad negativno utiče na reprodukciju”, ističu u NVO Ozon.
Još jedan od uzroka je i zagađenje vazduha plastikom, a posebno mikro i nano plastikom koje raste iz godine u godinu, jer i proizvodnja plastike konstantno raste – nadmašuje je jedino proizvodnja čelika i cementa.
“Samo jedan ciklus pranja sintetičkog veša izbaci preko 700.000 vlakana plastike. Zagađivanje vazduha plastikom predstavlja globalni problem, jer se čestice plastike prenose putem kiše, vjetra, kako nakon raspadanja plastičnog otpada tako i njenim sagorijevanjem, a to naročito opterećuje zemlje Zapadnog Balkana. Rezultati istraživanja su nedavno jasno pokazali da polistiren, tip plastike koji se u mikro i nano stanju može naći u hrani, vodi i vazduhu, utiče na rani razvoj embriona što kasnije može prouzrokovati abnormalni razvoj i prevremeni porođaj”, navode, između ostalog, iz NVO Ozon.
Podaci više studija pokazuju da zagađenje vazduha negativno utiče na plodnost kod žena i da je neophodno radikalno poboljšati kvaliteta vazduha kako bi se plodnost vratila na normalu, a vantjelesna oplodnja bila efikasnija.
Da bi se smanjila neplodnost potrebno je, kažu u Ozonu, uz različite zdravstvene mjere preuzeti što prije i mjere za unapređenje kvaliteta vazduha.
“Zagađenje praškastim materijama, supornim oksidima i teškim metalima mora se što prije smanjiti da bi se plodnost vremenom vratila u normalne okvire. Napuštanje upotrebe uglja za proizvodnju struje najbitnija mjera za poboljšanje kvaliteta vazduha, a važnu ulogu može imati zamjena kotlova u domaćinstvima ekoloških čistijim rešenjima, solarni paneli na krovovima kuća i zgrada i projekti unapređenja energetske efikasnosti”, smatraju u Ozonu, uz upozorenje da se mora što prije djelovati.
Jedna od mjera smanjenja štetnog uticaja zagađenog vazduha je, kažu, i manja upotreba plastike za jednokratnu upotrebu, naročito ambalaže koja se ne podliježe reciklaži kao i zamjena sintetičkih vlakana prirodnim.
“Zemlje regiona treba da podstaknu reproduktivne endokrinologe i ginekologe da promovišu zdravu trudnoću tako što će žene edukovati da usvoje siguran način života tokom perioda pred začeće. Kako bi se smanjila neplodnost potrebno je obezbijediti visoko efikasne filtere za filtriranje vazduha u zatvorenim prostorima. Neophodno je i pravovremeno obavještavanje o zagađenju vazduha kako bi se izbjegavale aktivnosti na otvorenom onda kada je kvalitet vazduha loš”, saopštili su iz ove NVO.
Ova mjera je, kako smatraju, posebno značajna i za specijalne ustanove koje se bave liječenjem steriliteta, kako bi i same prilikom procesa vantjelesne oplodnje stvorili optimalne uslove za pacijente i smanjili negativni uticaj zagađenja laboratorijskog vazduha na vrlo osjetljive jajne ćelije i embrione.
“Liječenje neplodnosti i vantelesna oplodnja moraju postati mnogo dostupniji svima koji žele da imaju djecu. Danas je ovaj vid liječenja postao privilegija i parovi koji žele da imaju djecu moraju izdvojiti velike novčane iznose a često moraju i da putuju van zemlje da bi uradili pojedine zahvate”, ističe se u saopštenju.
Izvor: CDM
