U Crnoj Gori ni u razvojnim ni dnevnim centrima nema dovoljno defektologa, iako su baš oni najpozvaniji za rad sa djecom iz autističnog spektra. Rješenje toga u Udruženju defektologa vide u osnivanju defektološkog centra.

Kako je “Vijestima” kazao Ivan Milović iz Udruženja defektologa, osnivanjem centra bi i usluge koje dobijaju djeca sa razvojnim smetnjama, ali i njihovi roditelji, bile kvalitetnije. Djeca bi dobila i redovne tretmane, umjesto da pomoć defektologa traže u privatnoj praksi.

“Osim javnosti, ni institucije nisu upoznate sa našim zanimanjem, pa se dešava da defektolozi budu na Zavodu za zapošljavanje i po deceniju, jer ih ZZZ ne prepoznaje kao defektologe, nego kao specijaliste pedagogije, a to naročito važi za defektologe specijalne pedagoge”, kaže Milović.

Iz Udruženja, koje okuplja 120 defektologa različitih profila, ukazuju da je Centar za autizam osnovan da se djeca ne bi upućivala u Beograd, odnosno u Institut za eksperimentalnu fonetiku i patologiju govora.

“Tamo su upućivani dok nije bilo Centra, a od roditelja naših korisnika saznajemo da je to opet postala praksa. U Centru je zaposlen samo jedan profesor za razvojne smetnje, a devet psihologa. Ne sumnjamo u njihovu stručnost, ali se psiholozi nisu školovali za rad sa djecom iz autističnog spektra ili bilo kojom razvojnom smetnjom. Osnivanjem Centra zadovoljena je samo forma, jer tamo dijete sa bilo kojim poremećajem u razvoju, zbog nedostatka defektologa različitih usmjerenja, ne može dobiti tretman kakav mu je neophodan”, kazao je Milović.

Defektološki centar, čije osnivanje su najavili, obezbijediće tim sastavljen od dva oligofrenologa i po jednog somatopeda, surdoaudiologa, tiflologa i specijalnog pedagoga, koji bi davali stručno mišljenje. Usluge za korisnike, kaže Milović, biće besplatne. Na taj način, kako je objasnio, dijete će biti opservirano i procijenjeno, a roditelj će dobijati preporuke za rad kod kuće.

“Resursni centri imaju multidisciplinarne defektološke timove, ali oni su prosto ‘zatrpani’ i nedovoljnih kapaciteta da odgovore potrebama. Resursni centar Podgorica i “1. jun” jedini su resursni centri u državi, a procjena je da oko 6.800 djece ima neki razvojni poremećaj”, kaže Milović.

Iz Udruženja defektologa navode da “dijete nije u mogućnosti da dobije jednak stepen zdravstvene zaštite u svakom od centara”, a podsjećaju i na izvještaj Zaštitnika ljudskih prava i sloboda u kojem se navodi da “nijedan centar nema angažovanog defektologa”.

Odgovarajući na pitanje šta to znači u praksi, Milović je kazao “da je zadovoljena forma, ali ne i suština”.

“Centri postoje u domovima zdravlja, ali sam proces nije doveden do kraja. U većini dnevnih centara radi pedijatar i psiholog, u još nekoliko njih eventualno i logoped i oni čine ‘tim’. Svima je jasno koliki je porast djece sa poremećajima iz autističnog spektra i onda oni traže pomoć u domu zdravlja, jer su domovi zdravlja ulazna vrata zdravstvenog sistema, ali tamo ne mogu da dobiju defektologe za određene razvojne smetnje. Onda se obrate logopedu ukoliko ga ima, a i ako ga ima, to ne znači da će u nekom kratkom periodu logoped moći da nađe i slobodan termin, jer logoped radi i sa redovnom populacijom, što podrazumijeva da ne može jedan logoped da servisira toliki broj korisnika. Pored toga, dnevni centri, odnosno dom zdravlja, trebalo bi da pokrivaju i ranu intervenciju koja je ključ uspjeha, ali oni nemaju kapacitete, jer nemaju stručnog kadra za takvo što, odnosno – nemaju defektologe”, objašnjava Milović.

Iz Udruženja defektologa kazali su i da asistenti u nastavi “često ne posjeduju odgovarajuće kvalifikacije i nisu osposobljeni za rad sa djecom sa razvojnim smetnjama”.

“Obuka za asistente u nastavi u početku je trajala tri, a sada traje čak pet dana. Za to vrijeme nisu mogli da nauče ništa posebno niti da se osposobe za rad sa određenom vrstom smetnji”, kaže Milović.

Iz Udruženja predlažu da se propisi za angažovanje asistenata promijene i da postoji uslov da imaju najmanje zvanje bečelora iz oblasti pedagogije ili srodne nauke, a da kroz dodatnu obuku stiču znanja i vještine neophodne za rad sa djecom sa smetnjama u razvoju.

Milović objašnjava da defektlozi mogu da budu zaposleni u svim sektorima koja se bave djecom sa smetnjama u razvoju – u prosvjeti, zdravstvu i oblasti socijalne zaštite.

“Problem nastaje kada radno mjesto defektologa zauzme neko drugi, tipa psiholog, a nerijetko se dešava da to bude socijalni radnik, pa čak i učitelj ili profesor istorije i onda ispada da posao defektologa može da radi ko god, a defektolog ništa drugo do svoj posao”, rekao je Milović.