Svjetska zdravstvena organizacija izdala je novu seriju preporuka u cilju poboljšanja kvaliteta prenatalne njege, kako bi se smanjila stopa novorođenačke smrtnosti i komplikacija u trudnoći, i da bi se ženama omogućilo pozitivno iskustvo trudnoće.

Oko 303 hiljade žena je umrlo tokom prošle godine zbog različitih problema povezanih sa trudnoćom, a 2,7 miliona beba je umrlo u prvih 28 dana nakon rođenja, dok je 2,6 miliona bilo mrtvorođenih. Kvalitetna zdravstvena njega tokom trudnoće i porođaja može preduprediti mnoge od sličnih smrti, a ipak na globalnom nivou samo 64% žena dobijaju prenatalnu njegu četiri ili više puta tokom trudnoće.

Prenatalna njega je važna prilika za zdravstvene radnike da pruže njegu, podršku i informacije trudnicama, kažu u SZO. Ovo uključuje promociju zdravog načina života, dobru ishranu, otkrivanje i prevenciju bolesti, pružanje savjeta na polju planiranja porodice, i podršku ženi kada se suočava sa nasiljem partnera.

“Ako žene koriste prenatalnu njegu i dođu na vreme da rode bebu, ta prenatalna njega tokom cijele trudnoće mora biti dobra”, kaže dr Ian Askju, direktor odeljenja za Reproduktivno zdravlje i istraživanje SZO. “Trudnoća treba da bude pozitivno iskustvo za sve žene i one treba da dobiju njegu koja uvažava njihovo dostojanstvo”.

Preporuke SZO o prenatalnom zdravlju

Novi SZO model prenatalne njege povećava broj kontakata koji trudnica ima sa zdravstenim radnikom tokom trudnoće sa 4 na 8. Skorašnji dokazi pokazuju da češći prenatalni kontakti žena i adolescentkinja sa zdravstvenim sistemom je povezan sa smanjenjem rizika od mrtvorođenja. Razlog je povećana mogućnost da se otkriju i tretiraju potencijani problem. Minimum od 8 kontakata tokom prenatalnog perioda može preduprijediti 8 smrtnih ishoda u 1000 rođenja, kada se uporedi sa minimumom od 4 posjete.

Novi model povećava procjenu majčinog i stanja fetusa kako bi se otkrio problem, poboljšava komunikaciju između zdravstenih radnika i trudnica, i povećava šanse za pozitivni ishod trudnoće. Preporučuje ženama da prvi kontakt ostvare u prvih 12 sedmica gestacije, sa narednim kontaktima u 20, 26, 30, 34, 36, 38 i 40 sedmici.

“Brojčano viši i kvalitetniji kontakti između žena i zdravstvenih radnika tokom trudnoće će omogućiti shvatanje i usvajanje preventivnih mjera, rano otkrivanje rizika, smanjenje mogućih komplikacija, kao i rješiti problem nejednakosti kada je zdravstvena zaštita u pitanju”, rekao je direktor Odeljenja SZO-a za zdravlje majki, novorođenčadi, djece i adolesenata Antoni Kostelo. “Ključ je u prenatalnoj njezi prvorotki. Ona će dovesti do boljeg korišćenja prenatalne njege i u kasnijim trudnoćama”.

Nove smjernice sadrže 49 preporuka koje naglašavaju koju njegu trudnice treba da dobiju tokom svakog od kontakata sa zdravstevnim sistemom, uključujući savjetovanje o zdravoj i optimalnoj ishrani, fizičkoj aktivnosti, korišćenju duvana i droga, prevenciju malarije i HIV-a, laboratorijske analize i vakcinaciju tetanusom, mjerenje fetusa korišćenjem ultrazvuka, i savjete za savladavanje uobičajenih fizioloških problema kao što su mučnina, krstobolja i zatvor.

“Savjetovanje o zdravom načinu ishrane i vitaminima i mineralima koje žene treba da uzimaju tokom trudnoće može im pomoći da one i njihove bebe u razvoju ostanu zdrave tokom trudnoće i kasnije“, kaže dr Frančesko Branka, direktor Odeljenja za Ishranu SZO.

Preporučujući broj kontakata između trudnica i zdravstvenih radnika, SZO kaže da želi da unaprijedi kvalitet prenatalne njege i smanji smrtnost majki i nerođene djece kod ukupne populacije, uključujući adolescentkinje i one žene koje žive u manje dostupnih krajevima ili ratom zahvaćenim područjima.

Preporuke SZO ostavljaju mogućnost zemljama da implementiraju različite opcije za omogućavanje prenatalne njege u zavisnosti od njihovih specifičnih potreba. To znači da, na primjer, njega može biti pružena od strane babica ili drugih obučenih medicinskih radnika, u zdravstvenim ustanovama ili kroz servise lokalnih zajednica. Kontakt sa ženinim zdravstvenim radnikom bi trebalo da bude više od obične posjete, i da podrazumijeva njegu i podršku tokom cijele trudnoće.

Neke od preporuka su:

• Prenatalna njega od preporučenih minimum 8 kontakata kako bi se smanjila smrtnost prije rođenja i poboljšalo iskustvo žena tokom trudnoće.
• Savjetovanje o zdravoj ishrani i fizičkoj aktivnosti tokom trudnoće.
• Dnevne doze suplemenata gvožđa i folne kiseline u vidu 30 do 60 mg gvožđa i 0.4 mg folne kiseline za trudnice kako bi se prevenirala anemija kod majke, puerperalna sepsa, mala porođajna težina i prevremeni porođaj.
• Testiranje nivoa šećera u krvi.
• Upotreba antibiotika kada je bakterija prisutna u urinu.

Prevela: Ana Vujnović