Majke u Crnoj Gori su edukovane o upotrebi antibiotika i spremne su da postupe po savjetu ljekara, što je dobar pokazatelj koji se može iskoristiti za lokalno djelovanje u rješavanju globalnog problema – antimikrobne rezistencije, smatra specijalista pedijatrije, Goran Marković.

Neracionalna upotreba antibiotika dovodi do rezistencije bakterija na tu vrstu lijekova, što je u cijelom svijetu prepoznato kao ozbiljna prijetnja zdravlju stanovništva. Crna Gora zauzima treće mjesto u Evropi po broju propisanih antibiotika u odnosu na broj stanovnika.

Ublažavanju tog problema može pomoći, kako je kazao Marković portalu Roditelji, bolja edukacija zdravstvenih radnika i opšte populacije. Marković je u decembru prošle godine anketirao majke čija su djeca iz bilo kog razloga pregledana u Institutu za bolesti djece i ordinaciji Doktorica Mica.

Da antibiotici djeluju samo na bakterije znalo je čak 62,7 odsto anketiranih majki. Oko četiri odsto njih je smatralo da se antibioticima liječe virusne infekcije, a ostatak od 33,3 odsto i virusne i bakterijske. Većina ili skoro 85 odsto je kazalo da antibioticima ne treba liječiti prehladu, grip 68,3 odsto, glavobolju 92,9 odsto i 69,8 odsto kašalj, ali da treba upalu grla – 84,9 odsto i uva-88,1 odsto.

“U slučaju da ljekar ne propiše antibiotic, a majka smatra da treba, čak 95,2% bi postupilo po savjetu ljekara. Propisani antibiotik daju uvijek u propisanoj dozi (98,4%), u tačno određeno vrijeme (94,4%) i ne prekidaju sa liječenjem dok dijete ne dobije posljednju propisanu dozu (89,7%)”, kazao je Marković predstavljajući rezultate upitnika.

On smatra da razloge za široku upotrebu antibiotika treba tražiti, pored ostalog, u tome što nema dovoljno smjernica dobre kliničke prakse, zato jer ljekari znaju da ih daju “za svaki slučaj” iIi na insistiranje pacijenata, odnosno roditelja.

Pojašnjava i da ih pacijenti koriste na svoju ruku tj. sami se liječe, da često nijesu dovoljno infomisani i da se vode prethodnim iskustvom.

Dio ljekara već godinama upozorava da je prekomjerno propisivanje i upotreba antibiotika dovelo do razvoja sojeva bakterija koji su otporni i ne odgovaraju na terapiju. Oni objašnjavaju da je važno znati da postoje različite vrste mikroorganizama uzročnika infekcije.

Pedijatar Nina Mandić pojašnjava da iako virusi i bakterije uzrokuju bolesti s nekada sličnim, naizgled istim simptomima i znacima, način na koji uzrokuju bolest i razmnožavaju se potpuno je različit.  “Bakterije su živi organizmi koji opstaju kao pojedinačne ćelije.

Bolest izazivaju tako što napadaju ljudsku ili životinjsku ćeliju i proizvedu toksine (čime će napadnutu ćeliju uništiti) ili se razmnožavaju i tako ometaju fiziološke procese u organizmu. Najčešća su dva mehanizma kojim antibiotik ubija bakteriju: uništavanje njenog zaštitnog zida i onemogućavanje reprodukcije, tj. razmnožavanja”, kazala je Mandić.

Prema njenim riječima, virusi, sa druge strane, ne mogu opstati za sebe. Oni su, u stvari, grupa molekula koja može da živi i razmnožava se samo ako napadne drugi živi organizam. Neke viruse ubija imuni sistem, a drugi jednostavno moraju da prođu svoj put nastanka, razvoja i propadanja.

Mandić navodi da s obzirom da nemaju svoj ćelijski zid, antibiotici na njih nemaju nikakvo dejstvo.

“Ovo znači da je upotreba antibiotika u ovim stanjima rijetko potrebna. Kod nas se ovi ljekovi često i nepotrebno primjenjuju, a i kada se daju s razlogom, njihov izbor ponekad bude neracionalan”, rekla je ona.

Marković i Mandić su članovi Nacionalne interdisciplinarne komisije za kontrolu rezistencije na antibiotike Ministarstva zdravlja Crne Gore.